Deba: 90

     INi awọn ọjọ ti o ti kọja, ere kite jẹ idije tootọ, ati awọn ẹbun ti a fun fun awọn bori nigbagbogbo jẹ awọn ti o niyelori.

             Gẹgẹbi ẹri, ọkan ni ọrọ ti o wọpọ wọnyi:

"Di okun naa mu ṣinṣin /Cầm dây cho chắc
Mu u nigbagbogbo /Lúc lắc cho đều
Ki n le fo kite /Để bo đám riêu ¹
Lati jo'gun iresi diẹ fun ọ / Kiếm gạo cơm ăn.”

    At akoko bayi, ni Vo-Duong abule (ti a npe ni Tri abule, Bắc Ninh ekun), eniyan tun ṣeto kọọkan odun, si ọna ibẹrẹ ti ooru a kite idije. Nọmba nla ti awọn ope amọja ni ere yii ti a lo lati kopa ninu rẹ.

     Kites ni o wa playthings ti o gbọdọ ṣe nipasẹ connoisseurs, onilàkaye ni sise bi daradara bi ninu awọn kiteflying imuposi.

     Tokùn ti a lo fun gbígbé awọn kites kekere jẹ ti awọn tinrin lamellae ti “Jiang" (Dendrecalamus patelaris), eyi ti o le paarọ rẹ nipasẹ owu tabi awọn okun siliki.

     Wpẹlu awọn kites nla, ṣiṣe okun ati fireemu nilo iṣẹ ti o pẹ to gun, pẹlu iṣọra pupọ.

     In pelu iyatọ nla laarin awọn kites nla ati kekere, ọkan le nigbagbogbo ṣe iyatọ awọn oriṣi akọkọ meji: awọn ti o ni iru, ati awọn ti ko ni iru.

     Wati Vietnamese, gbogbo awọn kites ko ni awọn fọọmu kanna ti eniyan fun wọn. Wọn ṣe afihan awọn koko-ọrọ ati awọn fọọmu pupọ julọ, pupọ julọ wọn nsoju awọn irawọ ati awọn ẹranko.

     WIbanujẹ ti awọn fọọmu wọn le jẹ, wọn ni fireemu ti a ṣe ti oparun ati ti a bo pẹlu “giấy bàn" (iwe iresi). Okun kekere ti a npe ni "leo” ti so, ninu lẹta Y-apẹrẹ, ọtun ni apa arin wọn. Pupọ julọ awọn kites jẹ nipasẹ awọn oṣere, igbagbogbo awọn alamọja, ati pe ko si ọkan ninu wọn ti a fi si tita.

(Da lori nkan ti Ọgbẹni Ngô Quý Sơn, ti Indochina Institute for the Studies of Man tẹ̀ jáde)

 

I. Awọn kites ti ko ni iru

a. Olúkúlùkù /Diề gan

    To “Diề gan” ni a npe ni o rọrun kite. O ṣe apẹrẹ bi oviform pẹlu awọn iyẹ elongated. A le pade pẹlu nla pupọ "Diề gan”, diẹ ninu awọn to mita 3 ni gigun ati 1 mita jakejado. Iru kite bẹẹ le gbe soke ati ki o fò ga julọ, nikan o ṣeun si agbara awọn ọdọmọkunrin ti o lagbara pupọ.

 

 

 

 

 

 

b. Moor-hen's wing kite /Diề o le cốc

     To “Diề o le cốc” ni a fi ṣe awọn ọpá oparun meji ti o pin si aarin. Awọn petele jara ni awọn apẹrẹ ti ẹya 8. Awọn inaro ọkan oriširiši ofali ni awọn oniwe-superior apa, ati ki o kan square ni awọn oniwe-mimọ.

olusin.2: Moor.hen-kite

 

c. Fish kite /Diều con cá

Fig.3: Fish-kite

     TIru kite rẹ ṣe apẹrẹ awọn ẹja meji, ti o darapọ mọ ẹgbẹ. Ọkan lẹ pọ iwe lori mejeeji ẹja ati ohun ọṣọ wọn pẹlu yiya ki o le fun awọn isere awọn apẹrẹ ti meji interlocked eja.

 

d. Labalaba kite /Diều con bướm

     On ori labalaba, ọkan ṣe atunṣe meji ti o tẹ ati tinrin lamellae ti oparun, ti o nsoju eriali kokoro.

Fig.4: Labalaba-kite

 

e. Crow kite /Diều con quạ

   

 

 

 

 

To “O le ṣe” ti wa ni sókè bi awọn labalaba kite. Iyatọ nikan ni pe "O ṣe bẹ” ko ni oju, ko si ẹsẹ, ko si si iwadi. Ara rẹ jẹ apẹrẹ bi igun onigun gigun kuku.

 

 

 

f. Ohun kikọ “thập” kite /Diều chữ thập

   Ttirẹ jẹ iru kite ti o rọrun julọ, ti awọn ọmọde labẹ ọdun mẹwa fò. Awọn fireemu rẹ ni awọn ege oparun meji ti a so sinu agbelebu. Awọn inaro nkan ti oparun jẹ kekere kan to gun ju awọn petele.

 

g. Irọri kite /Diều cai gối

Fig.7: Irọri-kite

   TIru kite rẹ jẹ aami kanna si awọn kites European (*). Ó ní ìrísí ìríra àti onígun mẹ́rẹ̀ẹ̀rin méjì tí a fi ọ̀pá oparun kéékèèké mẹ́rin dè, tí ó jẹ́ férémù rẹ̀. Awọn meji extremities ti wa ni pada pẹlu iwe. Apa ti o ku jẹ ofo, laisi ọpa ẹhin ati ko si iru. Ọkọ irọri ti wa ni fò ni awọn abule ti Nam Định.

 

II. Kites pẹlu iru

a. Plank-bed kite /Diều cánh phân

    TIru kite rẹ ni apẹrẹ ti onigun mẹrin, ti o tẹẹrẹ ni awọn opin rẹ meji. Awọn oniwe-fireemu jẹ ohun rọrun. Ọkan so si apakan rẹ ti o kere ju okun kan, gẹgẹ bi pẹlu gbogbo awọn iru awọn kites miiran, ati nikẹhin, ọkan so iru rẹ pẹlu awọn ila iwe ti a fi si apakan oparun kekere kan.

 

b. Oṣupa kite /Ẹ gbọ́

    TIru kite rẹ ni apẹrẹ yika ati pe o ni ọpá inaro lori eyiti a ti ṣeto Circle oparun kan. O ti pari nipasẹ iru gigun.

 

c. Scolopendrium kite /Ṣe o tọ

    Trẹ iru ti kite jẹ nìkan gigantic ati ọkan ri ti o nilu ni agbegbe ti awọn ilu Nam Định, lori eti okun ti awọn Vi Hoang odò. Diẹ ninu awọn eniyan gbagbọ pe kiikan Kannada ni, ati pe o jẹ pe nitori pe, ni kete ti a gbe soke ni afẹfẹ, o dabi scolopendrium nla kan.

     Oni apa oparun ti mita kan ni gigun, ọkan so awọn iyika bamboo marun ti awọn iwọn oriṣiriṣi.

    To tobi Circle ni aarin ni eranko ká imu. Awọn iyika kekere meji ni ẹgbẹ mejeeji ti imu ẹranko jẹ awọn oju ti scolopendrium. Awọn iyika kekere meji miiran, ti a gbe si ita awọn oju meji, jẹ awọn eti ti scolopendrium. Labẹ imu, ọkan so aaki oparun kan lati ṣe afihan aaye ti o ga julọ ti scolopendrium, ati labẹ awọn oju, ọkan ṣe atunṣe arc nla miiran lati ṣe afihan aaye ti o kere julọ.

    Behind awọn scolopendrium ká imu ni o wa kan lẹsẹsẹ ti miiran iyika eyi ti awọn nọmba yatọ laarin aadọta si ọgọta ninu wọn, lori kan ipari ti o Gigun, ni igba, aadọta mita. Awọn iyika wọnyi ni fọọmu kanna pẹlu imu, ati pe a so pọ pẹlu awọn okun mẹta. Si Circle ti o kẹhin, ọkan so awọn ila meji ti a ṣe ti iwe tabi siliki ina, ti o jẹ eriali ti iru ẹranko naa. Gbogbo awọn ipele ti o yika ni a gba pada pẹlu iwe ti o nipọn, ti a bo pẹlu lẹ pọ persimmon, tabi pẹlu siliki aise. Gẹgẹbi ẹya pataki kan, iru kite yii yatọ si pataki lati gbogbo awọn iru awọn kites miiran ti a ṣalaye loke, kii ṣe nitori pe o tobi pupọ ati pupọ diẹ sii idiju, ṣugbọn tun nitori mimu ati ṣiṣe rẹ; nipari, nitori iru rẹ, bi, ni otitọ, ni kete ti o ti fò ni afẹfẹ, iru yii, dipo ti o sọkalẹ, ti n fo ni giga si ọrun, ti o ga ju ori rẹ lọ.

 

ALAYE :
¹: "đám riêu” ni Vietnamese tumo si fò kite ga gan ni ọrun.
²: Mo dupẹ lọwọ Ọgbẹni PAUL LEVY, Olori ti Ẹka Archaeological ti Ile-iwe Faranse Ila-oorun-Ila-oorun, ti o ti sọ ni inurere ti sọ fun mi nipa ibajọra yii.

ALAYE :
◊ Orisun: Eto ti “Awọn iwe mẹrin ti Tết" Kẹtẹkẹtẹ. Lati. Dókítà ninu Itan NGUYỄN MẠNH HÙNG, Alakoso ti Institute of Vietnam Studies.

BAN TU THU
5 / 2023