Igbiyanju lati ka iwadii IKILỌ IWE TI AYIPADA TI ARỌWỌ NIPA TI AGBARA TI AGBARA TI IBI TI A TI SISI - Abala 2
Deba: 799
… Tẹsiwaju…
HUNG NGEYEN MANH
Wo kinh, gẹgẹbi a ti ṣalaye, jẹ iwe afọwọkọ ti awọn ọgbọn ologun, awọn ilana ogun, imọ-jinlẹ, alaye agbegbe, iṣiro.
Ni gbogbogbo, lati di adari ologun olokiki, ọkan kii ṣe adaṣe “Thap bat ban vo nghe” (Mejidilogun awọn apa ti awọn ọna nipa ogun) ṣugbọn tun kọ awọn iwe miiran bii Binh thu Ṣe tran (Ologun nwon.Mirza Afowoyi), Luc thao tam luoc (Awọn ẹkọ ikọkọ mẹfa ati awọn ọgbọn Mẹta), Binh pha Ton Tu (Awọn ilana ologun ti Sun Tzu).
Iwe afọwọkọ ti awọn ilana ologun ni Vietnam jẹ Bini ṣe o dun (Akopọ ti Awọn ilana ologun), eyi ti o kun ni “Akopọ ti ohun strategists” nipasẹ Ilu Tran Hung Dao pẹlu ifowosowopo ti Agbegbe Khe Hau ati Iwe ogun ti Đào Duy Từ nipasẹ Dao Duy Tu.
O ti sọ pe ninu Binh Dinh, iwe ti o pe wa Tay Ọmọ binh phap (Tay Son ologun awọn ilana) ṣugbọn o ti sonu.
Awọn iwe afọwọkọ ti ikqni ati kikọ ẹkọ nipa ogun ni Vietnam kii ṣe awọn iwe nikan lori awọn ilana, awọn ilana ṣugbọn tun nipa “yiyan awọn ọjọ ti o dara, akoko to dara, imọran astronomical ati lagbaye, ati awọn omiiran”.
Binh naa (Ologun ologun) mẹnuba awọn nkan ọpọlọ marun, ti o dabi ẹnipe awọn ipilẹ ologun ologun, eyiti oludari ologun nilo lati Titunto si:
- Ifa akọkọ jẹ iṣọkan, eyiti a ṣe akiyesi bi opo giga julọ fun iṣakoso orilẹ-ede ati ọgbọn ogun.
- Ifa keji ni awọn ilana-iṣe. Nikan wọle si awọn aaye ogun nigbati a ba pinnu awọn ilana naa.
- Ifa kẹta ni gbigbe siwaju tabi sẹhin. A ko gba laaye igbaduro. Dilemma jẹ ifosiwewe ti o ni ipalara julọ ninu awọn ogun.
- Ifaagun siwaju ni ọna awọn ogun laisi awọn odi, awọn ilu-nla, tabi awọn ogun.
- Ifa karun ni pe adari ka awọn jagunjagun rẹ bi awọn ọwọ tirẹ nigbati awọn jagunjagun ronu olori wọn bi ọpọlọ wọn.
Wo o (Vietnamese ibile ogun ti ologun) jẹ orukọ kan ti awọn ologun ologun ti Vietnam ti a lo ninu Dang Trong (Guusu Vietnam ni ọdun 17th-18th).
Ọpọlọpọ awọn ọga ti awọn ọna nipa ogun ni South Vietnam (Dang Trong) ronu pe Wo o jẹ orukọ ti o ni inira fun awọn iṣẹ ọna ologun ti Vietnam. Orukọ ti wa lati Idile Oba ti Oluwa Nguyen ni Dang Trong. Ni igba yẹn, a ṣe ikẹkọ awọn ọffagun ologun lati ṣetan fun awọn ogun lodi si Dang Ngoai (Ariwa Vietnam ni orundun 17th - 18th).
sibẹsibẹ, Hue ati Quang Nam ṣakiyesi Vo ta bi Ayebaye ologun, eyiti a lo nigbagbogbo nipa aṣa ọna ologun ti Bach Ho. Pẹlupẹlu, diẹ ninu awọn aza ti ologun tuntun tun lo orukọ yii gẹgẹbi Bac Vietnam vo, Tien gigun Quyen dao (ṣaaju ki 1975).
Ṣaaju si ọdun 1975, ọpọlọpọ awọn ọga ti awọn ọna nipa ogun ro pe Wo o ti gbọye bi Awọn ọna ologun ti Binh Dinh. Boya o jẹ nitori pe ogun ologun ti Binh Dinh pọ si o si di olokiki diẹ sii ju awọn ọna awọn ọna ogun ti ologun lọ. Nitorinaa, gbogbo awọn ọna ọna ogun bii Ngoc tran ngan dai (Moc thieu thao phap), Roi Ngu mon, Lao Mai quyen, Thao quyen ni ipinlẹ labẹ awọn ọna ogun ogun Binh Dinh.
Orin kan wa ti a pe ni “Nitorinaa o wa"(Awọn imuposi Ewi ti awọn itan ọna ogun ti Vietnam) bi atẹle:
Awọn ọna ologun jẹ ohun ijinlẹ;
Kini o yẹ ki o ṣe ni ija kan.
Bi o ṣe le lu pẹlu awọn ikunku rẹ, ati bi o ṣe tapa?
Kọlu bii iji lile.
O yẹ ki o Titunto si awọn eroja marun.
Ati pe mọ nipa irin irin ati ina.
“Tapa giga, tapa iyara, idasesile - yiyipo iyipo ati iduroṣinṣin lojiji.”
Njẹ o ti ṣe awọn imuposi meje ti ikọlu, awọn ilana mẹta ti aabo?
Awọn ipo jẹ nira nitootọ.
Rinṣin ẹṣin ati iduro iwaju gbọdọ jẹ idurosinsin.
Ṣe adaṣe ni igbagbogbo fun ọdun mẹta.
Lẹhinna ṣe awọn fọọmu, leralera.
Maṣe daamu awọn itọnisọna mẹrin.
O yẹ ki o ranti awọn ọrọ Ngan dai ngoc tran.
Awọn ilana ikọlu bi awọsanma ti n fò kọja ọrun.
Ẹsẹ sare siwaju bi irawọ ibon yiyan.
Ṣatunṣe ara ija rẹ si eyikeyi agbegbe ti a fun: ni ihamọ tabi tobi - lo si anfani rẹ.
Mọ bi o ṣe le tan, mọ bi o ṣe le lu.
Jẹ ọkunrin kan lati ja.
Jẹ akọni lati ṣẹgun.
Maṣe jẹ alariwo.
Jẹ onírẹlẹ. Jẹ oníwà rere. Du fun ogbon.
Wa ni ipo nigba ti nkọju si awọn alatako ija to lagbara ju.
Bravery ati awọn ọna ologun ti o dara ni a bi ni awọn ọkan wa.
Ṣe adaṣe ti ologun si agbara ti o dara julọ.
Aabo fun ararẹ, gbeja awọn eniyan rẹ, gbeja alafia - awọn wọnyi ni awọn igbiyanju ayeraye.
* * *
Ikẹkọ giga ni Vietnam bẹrẹ ẹgbẹgbẹrun ọdun sẹyin, eyiti o yara ju ọpọlọpọ awọn orilẹ-ede lọpọlọpọ ti aṣa ni aṣa Ila-oorun ni Ila-oorun Asia bi Japan tabi ni ita Ekun-Pacific bii Amẹrika, ati bẹbẹ lọ.
Ipilẹ ti eto ẹkọ giga ni Vietnam gbọdọ ti ni atilẹyin nipasẹ awọn iṣura asa ti Ila-oorun, eyiti eyiti India ati China jẹ awọn orilẹ-ede meji ti nṣe alabapin.
Nitorinaa, awọn eto ikẹkọ fun kilasi olori ti awujọ ti ariyanjiyan ni akoko yẹn gbogbo wọn ni iwe-ẹkọ gbogbogbo kan, laibikita tani wọn lo fun: alamọ-ẹrọ, awọn amoye ile-iwe, tabi awọn ọga ti awọn ọna nipa ogun. Awọn iwe-ẹkọ naa jẹ idapọpọ awọn eroja ti aṣa asa mẹta: Confucianism, Buddhism, Ati Daoism (Taoism). O ti lo ni gbogbo akoko, gbogbo ibi, ati gbogbo idile, ni eyikeyi awọn kilasi ni awọn abule (fun awpn eniyan) tabi ni awọn ẹjọ ti ijọba ẹjọ ti ẹjọ (fun awọn ibatan ti awọn ọba ati awọn ọranyan). Awọn ẹda asa akọkọ mẹta ni a lo lati kọ ipilẹ ti awọn ero ati awọn ihuwasi eniyan ti o da lori awọn ilana Confucian. Wọn lo lati ṣe ikẹkọ awọn Mandarin ilu ati awọn ihamọran ologun (Ṣe nọmba ...) pẹlu awọn ero Confucian.
Diẹ ninu awọn eniyan tun ṣiyemeji nipa awọn ihuwasi iwa-ipa ni agbaye idiju yii. Sibẹsibẹ, ni ode oni, ọpọlọpọ awọn olukọni ṣepọ awọn ọgbọn asọ bii awọn ọgbọn ihuwasi, awọn ọgbọn ibaraẹnisọrọ, olori, bbl, sinu awọn eto ikẹkọ lati kọ awọn eniyan ile-iṣẹ lọwọlọwọ. Eyi kii ṣe lati sọ pe eto ikẹkọ ni awujọ ẹru atijọ ti ko ni awọn ọgbọn wọnyi. Mejeeji awọn ọkọ ilu ati ti ologun ni iṣe nipasẹ imọ-jinlẹ ti igbesi aye, olorijori ti a lo ni oriṣiriṣi oriṣiriṣi awọn igba - ““Tien vi quan, thoi vi su"(Di awọn olukọni lẹhin ti o dẹkun jijẹ awọn aapọn) tabi “Quan nhat thoi, dan van dai"(Jije mandarins jẹ igba diẹ lakoko ti o jẹ alagbada jẹ igba pipẹ). Ti a gba lati ọdọ imọ-ọgbọn yẹn, awọn ihamọ ilu bi daradara bi awọn Mandarins ologun gbọdọ ni awọn ọgbọn mẹrin ti o lo ninu ọmọ-akẹkọ Ila-oorun: Àjàrà, Y, Ly, So (Confucianism, Oogun, Geomancy, Afirawọ).
Awọn iwe ipilẹṣẹ ti a lo bi awọn ipilẹ lati ṣe ikẹkọ awọn ihamọ ilu ati ti ologun ni akoko yẹn O nilo, Ngu kinh (Awọn iwe Mẹrin ati awọn Alailẹgbẹ marun). Yato si awọn iwe wọnyi, wọn tun gbọdọ kọ ọpọlọpọ awọn miiran. Paapaa botilẹjẹpe awọn iṣẹ aṣiri ti n ṣiṣẹ labẹ ifẹkufẹ o nilo “trung ju bat tho nhi quan"(Koko-iṣootọ ti ko ni sin ọba meji), wọn tun kọ ipilẹ wọn ti ọgbọn imoye iṣelu ti o da lori Confucianism, eyiti a lo bi wiwọn lati ṣe idajọ iwa rere ni ẹgbẹẹgbẹrun ọdun itan. Yato si awọn imọran ọgbọn bii Tam kuong, Ngu thuong (Awọn ofin pataki mẹta ati awọn agbara kadinal marun), Tam biriki, Tu duc (Awọn ìgbọràn mẹta ati awọn agbara Mẹrin), Awọn Confucians tun kọ awọn Yi Ching fun Feng Shui ati imo awọn anfani tabi n ṣalaye igbega ati isubu ti awọn oriṣiriṣi awọn aṣa ati awọn igbesi aye eniyan. Imọ yii yoo tun ṣe iranlọwọ fun awọn idiwọ ologun ti ara ilu lati ni anfani diẹ si awujọ nigbati wọn pada si awọn igbesi aye ara ilu wọn! Nibẹ wà herbalists bi Hai Thuong Lan Ong (Orukọ ibi Le Huu Trac) ati Nguyen Dinh Chieu. Olukọni geomancer wa bi Ta Ao ti o tọju ibojì, ati ile. Olukọni alawo nipa abowo ati iṣẹ afọwọya bi Nguyen Binh Khem ti o jẹ olokiki bi Notradamus ni Faranse. Awọn amoye nipa iṣẹ ọna ogun lakoko ija eniyan ko yatọ si awọn amoye litireso. Awọn amoye iwe-kikọ ṣe iwadii O nilo, Ngu kinh (awọn Awọn iwe Mẹrin ati Awọn Alailẹgbẹ marun), ijabọ ati awọn ọgbọn kikọ iwe, ati bẹbẹ lọ, ni ẹjọ ọba ti o wa ni ẹjọ. Awọn amoye ti ologun fi awọn ọgbọn wọn si awọn oju ogun. Wọn ni lati kọ nipa archery, awọn darts, awọn apata, awọn idà, awọn ọkọ, awọn itan afọwọkọ ti o jẹ t’egun, cudgels, awọn ọna imọ-ẹrọ tabi awọn ọna amọja bii oṣiṣẹ apakan-meji, awọn ohun elo iron, awọn ikọrisi ikọlu, abbl. agbara inu, iṣaro, abbl.
Ni gbogbogbo, akoonu ikẹkọ jẹ apakan ti Thap adan ban vo nghe (Mejidilogun awọn apa ti awọn ọna nipa ogun).
Jakejado ẹgbẹẹgbẹrun ọdun ti itan, lati igba atijọ si igbalode ati imusin, awọn akoko meje lo wa ni Vietnam ko ni ominira lọwọ awọn ogun igbagbogbo (ni ibamu si awọn Ph.D. Itẹjade lori itan ilu Vietnam nipasẹ oluwadi Japanese kan, gbekalẹ nipasẹ Ọjọgbọn Tran Quoc Vuong). Lakoko ọjọ alaafia meje, kini awọn ọba ilu Vietnam ati awọn Mandarins ṣe? Dajudaju, wọn ṣe agbekalẹ awọn itan ile-iwe wọnyẹn, ninu eyiti o wa lẹhin ẹkọ kika nigba Ly-Tran akoko.
'Tẹsiwaju…
BAN TU THU
11 / 2019