CHỮ NÔM tabi Iwe afọwọkọ ti Vietnam atijọ ati Awọn ifunni ti o Tẹlẹ si Iwe Ijọba Vietnam - Abala 1

Deba: 1486

Nguyễn Khắc-Kham^*

    Chữ Nôm (Chữ 'akosile,' ati nôm / nam 'guusu, Vietnamese') ni orukọ ti o fun nipasẹ Vietnamese si ọkan ninu awọn eto iṣaaju wọn meji ti kikọ ti a ṣẹda nipasẹ iyipada ti awọn ohun kikọ Kannada. O pe ni bẹ, bi o lodi si mejeeji si Chữ Hán tabi iwe afọwọkọ Han Kannada¹ ati si Chữ Nho tabi iwe afọwọkọ ti awọn ọjọgbọn ọjọgbọn Vietnam. Ninu apejọ igbehin, o tumọ si tiwantiwa or iwe afọwọkọ in abinibi Vietnam.²

Ibibi akosile Nom^**

   Ọjọ ti kiikan rẹ ko tii fidi mulẹ kọja ariyanjiyan. Gẹgẹ bi Ngô Thì Nham 時 任 (1726-1780) "ede Orilẹ-ede wa ni a lo pupọ julọ lati Thuy Thn. "³ Àmín je NguyEn Thuyén 詮, omowe kan ti o ngbe ni opin ọdun kẹtala, labẹ awọn Tran Oba. “O gba oye oye oye labẹ ijọba Emperor Tran Thái Tôn 太 宗 (1225-1257). Ninu isubu ọdun 1282, lakoko ti o mu iduro Minisita ti Idajọ, o jẹ pe Emperor Tran Nhân Tôn 仁 宗 lati kọ ifiranṣẹ si ooni ti o de odo Pupa. Lẹhin kikọ rẹ ti gbe ẹranko kuro, olukọ ọba gba ọ laaye lati yi orukọ idile rẹ pada lati NguyEn 阮 si Han 韓, nitori iṣẹlẹ kan ti o ṣẹlẹ ṣaaju ki o to ni Ilu China si akọwe-akẹkọ Hán Yu 韓 愈 (768-824). Anecdote naa ni ibatan ninu Kham đonh ViEtsU Thông-giám C.ng méúc 定 越 史 通 鑑 綱 目, b.7 p.26a⁴ gẹgẹ bi eyiti, Hàn Thuyên jẹ oye ninu kikọ Shih fu, ati ọpọlọpọ eniyan mu awoṣe lẹhin rẹ.⁵

    Lori ipilẹ awọn otitọ wọnyi, Hàn Thuyên ni a sọ lati jẹ olupilẹṣẹ ti Chữ Nôm. Iru ni ero ti P. Pelliot⁶ ati H. Maspero. Ni igbehin ti o pin P. PelliotAwọn wiwo, tun mẹnuba stele kan ti a ṣe awari ninu Hìwọ Thanh sơn, Ninh Binh agbegbe, North Vietnam.⁷ Stele yii ni iwe akọle ti o bẹrẹ lati ọdun 1343 ati lori eyiti o le ka ogún abule Vietnam ati awọn orukọ ilu ni Chữ Nôm.

    Awọn arosọ ti o wa loke ko gba laisi ifipamọ nipasẹ awọn ọjọgbọn miiran. NguyEn ni Tìwọ ṣebi iyẹn Chữ nôm jasi ti wa ni ibẹrẹ bi opin ti ọrundun kẹjọ nigbati akọle ti Bìwọ Cái Ðaemi V.ng 蓋 大 王 (Baba ati iya awon eniyan) ni a fun ni nipasẹ arọpo rẹ ati awọn koko-ọrọ rẹ si Phùng Hưng, ti o, ni 791, bubu gomina Kannada lẹhinna o gba aṣẹ lori Idaabobo ti Annam.⁸ Iru wà tun ni ero ti D.ng Kuang Hám ninu rẹ Itan kukuru ti awọn iwe Vietnam.⁹

    Ikere kẹta ni ilọsiwaju ni ọdun 1932 nipasẹ ọmọwe ara ilu Vietnam miiran, Sở Cuồng, ti o gbiyanju lati fi mule pe Chữ Nôm dated pada lati Ṣhi-Hsieh 士 燮 (Ọdun 187-226 AD.). Awọn ariyanjiyan rẹ sinmi o kun lori alaye nipasẹ ọmọ ile-iwe giga ara ilu Vietnam kan labẹ ijọba Emperor TU-ÐUc, ti a mo si labẹ orukọ NguyEn ni San 文 珊 ati pseudonym ti Văn-ca cư-awọn 多 居 士. Ninu iwe rẹ ẹtọ Ðaemi-Nam Quìwọc-ngU 南 國 語, omowe yii sọ pe Shih Wang , ni akọkọ lati gbiyanju lati tumọ itumọ Kilasi Alailẹgbẹ ti Ilu Kannada si Vietnam nipasẹ lilo awọn ohun kikọ Kannada bi awọn aami idamu lati ṣe tumọ si awọn ọrọ abinibi Vietnam. Lara awọn iṣoro ti o titẹnumọ ba pade nipasẹ Shih Hsieh ninu awọn igbiyanju rẹ, o sọ awọn apẹẹrẹ meji: sui chiu 雎 鳩, (awọn osprey) ati yang tio 羊 桃, (tha carambola tabi eso pia willow), si eyiti ko mọ iru eye ati iru eso wo ni o le baamu ni Vietnam. Sìwọ Cuìwọng ṣe alabapin si Văn-ca cư-sĩ ká ero, botilẹjẹpe o kabamọ pe onkọwe yii ko fun awọn itọkasi eyikeyi si alaye rẹ. Ni atilẹyin rẹ, o gbe awọn ariyanjiyan wọnyi siwaju:

1) Ni akoko ti Shih Hsieh, nigbati akọkọ Vietnamese ṣe awọn iwadii Kannada, wọn le ni oye nikan nipasẹ ede Vietnam ati awọn olukọni Chineses wọn gbọdọ ti lo iru awọn ohun kikọ Kannada bi nini awọn ohun ti o jọra si awọn ọrọ Vietnam lati kọ awọn Vietnamese bi o ṣe le ka diẹ ninu awọn ohun kikọ Kannada. Ni apa keji, bi awọn ohun ati awọn aami Ilu Kannada ko le ṣe atagba gbogbo awọn ọrọ abinibi ti Vietnam, lẹhinna awọn ọmọ ile iwe Vietnam ti gbọdọ ti gbiyanju lati kun awọn aye nipa apapọpọ awọn papọ oriṣiriṣi awọn ohun kikọ ti ara ilu China lati ṣe agbekalẹ awọn kikọ tuntun lori ipilẹ iru awọn ipilẹ ti Kannada kikọ bi Hsiai sunkun, chie chieh, Ati hui-mo. O wa ni ọna yii pe Chữ Nôm O ṣee ṣe ki o ti pinnu.

2) Siwaju sii, Shih Hsieh je kan lọdọ awọn ti Kuang-Hsin 廣 信, nibo, ni ibamu si awọn Ling wai tai ta 外 代 答, nipasẹ Chu ch'u Fei 外 代 答, labẹ awọn Sung , nibẹ ti wa lati awọn akoko jijinna, iwe afọwọkọ agbegbe ti o jọra si Vietnam chữ Nôm. Fun awọn iṣẹlẹ, ([1] = kekere) ati ([2] = idakẹjẹ).

[meji]:      [meji]: 

3) Awọn ede Vietnam mejeji asọ Bìwọ, baba ati 蓋 Kái, iya bi a ti ri ninu akọle ti ọsan lẹhin Bìwọ-Cai ÐaiV.ng ti a fi fun Phùng-Hưng jẹ itan awọn itan akọkọ fun lilo ti chữ Nôm ni ọdun kẹjọ. Nigbamii, labẹ awọn Inh, Ðaemi C.ìwọ ViEt, orukọ osise ti lẹhinna Vietnam pẹlu tun iṣe ohun kikọ nôm 瞿 Cìwọ. Labẹ Tran lilo ti o wọpọ pupọ ti Chữ Nôm bi ẹri nipasẹ iṣe ti Minisita ile-ẹjọ lẹhinna ti a pe Hành KhiEn , ẹniti o lo ṣalaye awọn ofin ọba pẹlu Chữ nôm lati jẹ ki awọn eniyan ni oye wọn dara.¹⁰

    Gbogbo awọn iwo bi a ti ṣalaye loke ni ọkọọkan awọn ọrọ rere. Sibẹsibẹ, ẹnikẹni jẹ aṣẹ to lati gba bi igbẹhin lori ọjọ ti kiikan Chữ nôm.

    Ni pato, Chữ Nôm, jina si ṣiṣe nipasẹ ẹni kọọkan nigbakugba ni itan itan Vietnam, yẹ ki o kuku ka bi ọja ti ọpọlọpọ awọn ọrundun alaisan ati fifa alayeye. Iru ni ipinnu ironu to dara julọ ti o ga julọ nipasẹ awọn ọjọgbọn si pẹ to awọn olugbagbọ pẹlu iwadi lori Chữ Nôm.

   Gẹgẹbi a ti ṣalaye tẹlẹ, Chữ Nôm ṣe pataki ni aṣamubadọgba Vietnamese ti awọn ohun kikọ ti a ti ya Ilu Kannada. Gẹgẹbi, irubọ rẹ le ṣee ṣe nikan ni ipele kan nigbati oye ti awọn ohun kikọ Kannada ti ti tan kaakiri ni Vietnam.

    Vietnamese akọkọ ti o paṣẹ fun lilo awọn ohun kikọ Kannada jẹ diẹ ti awọn alamọdaju ti o ti dẹṣẹ patapata. Iru ni ọrọ pẹlu Lý-TiEn 進, Lí Cam 琴, Tr.ng Tréng 張 重 (ọrundun keji AD). Nigbamii, diẹ ninu awọn ti awọn ọgbọn wọnyi wa lati ṣe awọn ewi ati awọn orin aladun prosa ni Ilu Kannada lẹhin awọn awoṣe Ilu Kannada. Iru ni ọrọ pẹlu Phùng Ðái Tri 戴 知 tí a sọ oríṣiríṣi ewi ewì nipasẹ olú ọba Ṣáínà Kao Tsu of T'ang (618-626), Kh.ng Công Phéú 公 輔 itan-prosa-kan ti ẹniti tun le rii ni awọn itan akọọlẹ Ṣaina.¹¹

    Nigba asiko lati awọn Han si awọn T'ang diẹ ninu awọn Chữ Nôm Awọn apẹẹrẹ le ti jẹ apẹrẹ lati ṣojuuro diẹ ninu awọn ọrọ ilu abinibi paapaa awọn orukọ ti awọn aaye, eniyan ati awọn akọle oyè ni Vietnam. Awọn kuku diẹ ninu awọn igbiyanju wọnyi ni o ti ni atokọ ni bayi.

    Iru ni asọ Bìwọ ati 蓋 Kái ti gbasilẹ nipasẹ awọn ohun kikọ Kannada meji ti kika Vietnamese jẹ iru si awọn ohun ti awọn ọrọ abinibi Vietnam meji ti o baamu.

   Lati orundun kẹwa si ọdun kẹtala, botilẹjẹpe Vietnamese ti ni ominira ominira ominira ti orilẹ-ede wọn lati China, iwe afọwọkọ Kannada nigbagbogbo gbadun anfani ti iyasọtọ ti o lagbara nipasẹ eto eto idanwo iṣẹ ilu ti a ṣe afiwe eto lẹhin eto Kannada.¹² Fun idi naa, awọn ọlọgbọn ilu Vietnam tẹsiwaju lati sọ awọn ero wọn ati awọn imọlara wọn ninu awọn kikọ Kannada. Kii ṣe awọn ewi nikan, awọn asọtẹlẹ ati awọn igbasilẹ itan ṣugbọn tun ṣe awọn ofin ọba, awọn iranti si awọn Ọba, awọn ofin, ati awọn ilana abbl. Sibẹsibẹ, gbogbo awọn iwe ara ilu Vietnam wọnyi ninu iwe afọwọkọ Kannada le jẹ bakanna pẹlu awọn ti awọn ọlọgbọn akọkọ Vietnam ti a mẹnuba loke. Fọọmu naa jẹ Kannada ṣugbọn nkan naa jẹ Vietnam. Ni ọna miiran, awọn oriṣiriṣi oriṣiriṣi ti iwe-kikọ Kannada ninu eyiti awọn onkọwe Vietnamese gbiyanju ọwọ wọn jẹ awọn ohun idaniloju fun iwe-iwe Vietnam ti n bọ ni ChU Nm. Bi jina bi awọn N scriptm iwe afọwọkọ ni pataki fiyesi, lilo osise ti awọn meji Nm ohun kikọ 蓋 Bìwọ ati 蓋 Kái pẹ ni ọdun kẹjọ ati pe ti awọn Nm ti ohun kikọ silẹ Cìwọ ni ọdun kẹwaa jẹ awọn itọkasi ododo ti diẹ ninu awọn apẹẹrẹ ti ChU Nm Ti Vietnamese ṣe agbekalẹ ni titun julọ lati kẹjọ kẹjọ titi de ọdun kẹwa.

   Yato si iru awọn ohun kikọ nôm bii Bìwọ, Kái, Cìwọ, awọn ẹlomiran le ti ṣẹda nipa ni awọn akoko kanna mejeeji nipasẹ lilo ati nipa lilo ọgbọn ọrọ ti awọn kikọ ohun kikọ Kannada. Fun apẹẹrẹ, awọn ọrọ abinibi Vietnam mìwọt (ọkan), Ati ta (Emi, awa) ni a gbasilẹ lẹsẹsẹ nipasẹ awọn ohun kikọ Kannada ati pẹlu kika kika wọn. Awọn ọrọ abinibi ti Vietnam, kaye, cay, ruìwọng, bEp ti wa ni tito lẹsẹsẹ nipasẹ awọn kikọ Kannada 耕, 稼, 田, 灶, ati pẹlu kika atunmọ wọn.¹³ Bi si iru awọn ilana imudurowọn diẹ sii ti ChU Nm bi awọn ti o ṣe idiwọ lori ipilẹ awọn ipilẹ ti kikọ Kannada hui-mo ati hsieh-shêng, a gbọdọ ti ṣẹda wọn nikan nigbamii, jasi lẹhin ti Sino-Vietnamese ti gba apẹrẹ idaniloju.¹⁴

    Lati akopọ, Chữ Nôm ti a ko ti a se moju lati fi si awọn nu Hàn Thuyên fun kikọ ewi ati ewi prosa ṣugbọn ilana ilana-iṣẹ rẹ gbọdọ ti tẹ lori awọn ọpọlọpọ awọn ọdun nipasẹ bẹrẹ ni tuntun lati ọdun kẹjọ ṣaaju ki o to de iwọn kan ti Ipari labẹ Tún . O ti nigbamii dara si aṣeyọri ni aṣeyọri nipasẹ awọn olumulo rẹ lati O Lê, si awọn Nguyen ṣaaju ki o to de ọdọ ipo ibatan kan ni iru awọn ewi gigun olokiki olokiki bi Kim Vân Kiều 雲 翹 ati Làc Vân Tiên 雲 仙 ati be be lo ...

… Tẹsiwaju ni apakan 2…

WO MỌṢẸ:
'  CHỮ NÔM tabi Iwe afọwọkọ ti Vietnam atijọ ati Awọn ifunni ti o Tẹlẹ si Iwe Ijọba Vietnam - Abala 2.
'  CHỮ NÔM tabi Iwe afọwọkọ ti Vietnam atijọ ati Awọn ifunni ti o Tẹlẹ si Iwe Ijọba Vietnam - Abala 3.

ALAYE:
¹  Việt Hán Từ Ðiển Tối Tân 越 漢 辭 辭? Nhà sách Chin Hoa, Saigon 1961, oju-iwe 549: Nôm = 喃 字{意 印 < 國 的 字 >} 
²  Việt Nam Tự ểiển, Hội Khai-Trí Tiến-Ðức Khởi-Thảo, Saigon Hanoi, Văn Mới 1954. 370: Nôm = Tiếng nói thông thường của dân Việt Namố 
³  Ngô Tì Nhậm 時 任, Hải Ðông chí lược " 東 誌 略 ". 
⁴ Nguyễn Ðình Hoà, Chữ Nôm, Eto Demotic ti kikọ ni Vietnam, Akosile ti Awujọ Ila-oorun Amẹrika. Iwọn didun 79, Nọmba 4, Oṣu Kẹwa Oṣu kejila 1959. oju-iwe 271. 
⁵  阮 阮 海陽 青 林人善 林人善? [Nguyen Thuyen ti agbegbe Thanh Lam, agbegbe Hai Duong, dara ni ewi, ọpọlọpọ eniyan fara wé ati nigbamii kọ orin ti orilẹ-ede naa.] ( 欽 定 越 史 通鑑 綱目). 
⁶  P. Pelliot, "Ereère étude sur les awọn orisun Annamites de l'histoire d'Annam. ” BEFO t. IV, oju-iwe 621, akiyesi. 
⁷  H. Maspero,Etudes sur la phonétique historique de la langue Annamite. Awọn initiales Les”BEFO, t. XII, ko si 1, oju-iwe 7, akọsilẹ 1. 
⁸  Nguyễn Văn Tố"Phan Kế Bính Việt Hán Văn Khảo, Etudes sur la littérature Sino-Annamite 2 ṣatunkọ. "(Hanoi, Awọn ikede du Trung-Bắc Tân Văn, 1930 ni 8, 175 p.) BEFO, t. XXX, 1930, Bẹẹkọ. 1-2 Janvier-Juin, pp 141-146. 
⁹  Dương Kúảng Hàm, Việt Nam Văn-Học Sử-Yếu, in lần thứ bảy, Bộ Quốc Gia Giáo Dục, Saigon 1960 oju-iwe 101. 
¹⁰  Sở Cuồng, "Chữ nôm với chữ Quốc Ngữ. ” Nam Phong, Bẹẹkọ 172, Mai 1932, p. 495-498. 
¹¹  Nguyễn Ching Chi, Việt Nam Cổ Văn Học Sử, Hàn Thuyên, Hanoi, 1942, p. 87-91. 
¹²  Igba akọkọ ti iwadii iṣẹ ilu ni Vietnam ti bẹrẹ lati 1075 labẹ Lý Nhân Tôn (1072-1127). Wo Trần Trọng Kim, Việt Nam Sử Lược, in lần thứ Nhất Trung Bắc Tân Văn, Hanoi 1920, oju-iwe 81. 
¹³  Nguyễn Quang Xỹ, Vũ Văn Kính, Tự-Ðiển Chữ Nôm, Trung Tâm Học Liệu, Saigon 1971. 
¹⁴  H. Maspero,Le dialecte de Tch'ang Ngan”, BEFO, 1920. Mineya Toru, 根 谷 徹, 越南 漢字 音 の の [Nghiên cứu âm ɗóc chữ Hán ở Việt Nam], 東洋 文庫, 昭和 47 年 3 月 25日.

ALAYE:
* Nguyễn Khắc Kham (23/12/1910, Hanoi - ), pen-Awọn orukọ Lãng Xuyên ati Lãng Hồ, Ọjọgbọn Emeritus, ni Iwe-aṣẹ kans-Lettres (Sorbonne, Faranse, 1934ati iwe-aṣẹ kan Lọ silẹ (Oluko ti Ofin, Paris, 1934), nkọ ni Gia-Long, Thăng-Long, Văn-Lang, Hoài-Ðức (awọn ile-iwe giga giga aladani), ati Chu Văn-An (gbangba High Schoolin Hanoi (1937-1946), nkọ ni University of Hanoi, Olukọ ti Awọn lẹta (1952-1954), ati Pétrus Ký ati Chu Văn-An (gbangba Awọn ile-iwe giga) ni Saigon, olukọ ọjọgbọn ni University of Saigon, Olukọ ti Awọn lẹta ati Oluko ti Pedagogy (1954-1967), o jẹ ibẹwo ọjọgbọn ni Ile-ẹkọ University ti Tokyo ti Awọn Ijinlẹ Ajeji (1967-1973), ṣiṣẹ bi Onidanwo Ibẹwobẹ ni Seminini Ostasiatisches, Frankfurt (1966-1967), ati bi Oludari Oludari ti Ile-iṣẹ fun Awọn iwadii Itan-akọọlẹ; Oludari ti Aran ti Iṣẹ; Akowe Gbogbogbo ti Igbimọ Orile-ede Vietnam fun UNESCO; Oludari ti Awọn Ile-ilu ti Ile-iwe ati Awọn Ikawe Alailẹgbẹ, ni a fun un ni Iwe-ẹkọ Ẹkọ ati Iṣẹ nipasẹ Ilẹ Ẹkọ ti Vietnam, jẹ ọmọ ẹgbẹ ti Igbimọ Advisory ti Guusu Ila-oorun Asia, Ẹẹmẹẹdogun ti kariaye, Ile-iwe Gusu Illinois (South Illinois University)Siu) ni Carbondale (1969-1974), jẹ Aṣeyọri Iwadi ni aṣeyọri ni Ile-iṣẹ fun Awọn ijinlẹ Guusu ati Guusu ila oorun Asia ati Ile-iṣẹ fun Awọn Ijinlẹ Ila-oorun Iwọ-oorun Asia, Ile-ẹkọ giga ti California ni Berkeley (1982-1991), ti jẹ ọmọ ẹgbẹ ti ISA (Awọn omowe olominira ti Esia, ti kii ṣe ere, ti kii ṣe apakan, agbari iṣẹ), Berkeley, California ni AMẸRIKA (1982-2000), ati ọmọ ẹgbẹ igbimọ kan ti Awọn olukọ ni Institute of Vietnamese Studies, Garden Grove, California (1982-loni).

** A ti ṣeto akọle ti awọn apakan, awọn ọrọ alaifoya ati ifihan sepia ifihan nipasẹ Ban Tu Thu - juhdiavietnamhoc.com
Orisun: Institute of Sino-Nom studies.

BAN TU OHUN
03 / 2020