IKILỌ TI ARARA ARARI - Ibiti o buruju fun ỌLỌRUN ti Arts Arts - Apá 1

Deba: 635

HUNG NGEYEN MANH

    Gẹgẹ bi Dai Nam thuc luc [I Nam thực awọn folda] (Awọn itan-akọọlẹ ti Dai Nam) (Iwọn didun 17), awọn Nguyen [Nguyen] Idile Oba kọ eto iduroṣinṣin ti o duro ṣinṣin ati ti lo awọn iṣẹ ọna ogun lati da awọn ariyanjiyan awọn alaroje duro. Awọn olori ologun tun ni iriri awọn ija si Oluwa Tay Ọmọ [Táy Sơn] ati idagbasoke nipasẹ ọna yẹn. Nitorinaa, lẹhin igbati o ni akoko alaafia, ọba-aṣẹ paṣẹ ile ti ile-iwe ti ologun ati idasile ti tẹmpili ti ologun laarin ogun Hue [Húni], ilu ti ọba ẹlẹẹta (ariwa ti Huong [Hương]). Tẹmpili ti awọn iṣẹ ọna ogun ni ọdun 1835, Ọdun ti Ewúrẹ, ni Ninh kan [Ninh kan] Abule, Huong Tra [Hương Trà] Àgbègbè). Bo Le [Bộ Lễ] (Ile-iṣẹ ti Rites) ṣeto iṣeto awọn igbasilẹ, n gba alaye pada lati Ly [ly] idile ọba. Ly Thuong Kiet [Lý Thường Kiệt] ṣẹgun awọn Tong [Tng] awọn ọmọ ogun; Tran Quoc Tuan [Tún Quốc Tuấn] ni ọpọlọpọ awọn iṣẹgun ti o kọ iwe afọwọkọ ologun ti o niyelori; Tran Nhat Duat [Tún Nhật Duật] ṣẹgun Nguyen [Atilẹba] ogun pẹlu awọn iṣẹgun ologo. Nigba awọn Le [O Lê] ọba Ounjẹ Dinh [Ệinh Liệt] ni o jẹ aṣaaju fun isimi fun Wu (China). Ninu atokọ naa, olokiki ati olokiki nibe Le Ngoi [Lê Ngôi]. Labẹ Le Trung Hung's [Lê Trung Hưng] ọba, Hoang Dinh Ai [Hoàng Đình Ái] ni awọn aṣeyọri pupọ ni lilo awọn ọrun ati awọn ida.

     Awọn oludari ologun ti o ni agbara ti ara iyalẹnu le ṣe awọn ọgbọn wọn niwaju ọba ati pe wọn ni igbega laisi idanwo kankan. Fun apere, Mac Dang Igbẹ [Mạc Đăng Ẹgbin] ni apeja ti o ni agbara to dayato. Ni ẹẹkan, o lọ si olu. Lakoko ti o ti nkọja Giang Vo [Giảng Võ] Ni ile-iwe, o rii awọn ijakadi ati awọn olugbe-iwuwo ti n idije ni iwaju ọba. Wiwo ẹniti o bori jẹ agberaga lẹhin iṣẹgun, Mac Dang Igbẹ [Mạc Đăng Ẹgbin] beere fun igbanilaaye lati dije lodi si olubori. Sibẹsibẹ, Emperor Emperor beere lọwọ rẹ lati ṣe igbesoke. O gbe iwuwo meji ti ogogorun ti kilos laisi lagun o si di olubori iwuwo. Mac Dang Igbẹ [Mạc Đăng Ẹgbin] bu ọla fun lati jẹ olori gbogbo awọn ijakadi ati iwuwo-iwuwo. Lẹhin iyẹn, o yan Ṣe chi huy su [Đô chỉ huy sứ] (Alakoso). Leyin naa, Mac Dang Igbẹ [Mạc Đăng Ẹgbin] ṣẹgun awọn ọta ati gba agbara.

    Lẹhin eyi, o gba itẹ ati ṣẹda Oluwa Mac [Mạc] Idile. Biotilẹjẹpe o jẹ olukọ ọba tẹlẹ, awọn ọna ogun ti ogun ninu ẹjẹ rẹ, nitorinaa o fẹ nigbagbogbo lati dije pẹlu awọn ofin ọranyan ti ologun ni ile ọba. Ẹnikẹni ti o padanu fun u yoo jẹ demoted. Nigbati o ba pade awọn ọmọ ile-iwe ẹlẹsẹ tuntun ti ologun, oun yoo koju wọn lati lu u ni ibere lati le ṣe akiyesi awọn ọmọ ile-iwe giga ti o jẹ oye.

    nigba Nguyen [Nguyen] Oluwa asiko, Dao Duy Tu [Ào Duy Từ] gbajumọ fun ogbon, ati fun itọsọna ologun rẹ. O wa Ton Pe Thuan [Tôn Thất Thuần] ti o ṣẹgun awọn ọta; Nguyen Huu Tien [Nguyen Huu Tien] ati Nguyen Huu Dat [Nguyễn Hữu Dật] ti o ṣẹgun Mẹsia [Tirinnh] awọn ọmọ ogun ọpọlọpọ igba nipasẹ awọn ẹlẹṣin. Nipa akoko ti Oluwa Nguyen [Nguyen] Oba, awon wa Chu Van Tiep [Chu Văn Tiếp], Vo Tanh [Võ Tánh] ti o jẹ ọlọgbọn ati onígboyà. Pẹlupẹlu, Ton Pe Hoi [Tôn Thất Hội] ni awọn itọsi lọpọlọpọ; Nguyen Van Truong [Nguyễn Văn Trương] ṣẹgun awọn Tay Ọmọ [Táy Sơn] ọmọ ogun; Nguyen Hoang Duc [Nguyen Hoang Duc] lorukọ Tiger General. Laarin awọn oludari ologun mẹrindilogun, awọn mẹtala ti wọn jọsin ni Mieu lich dai de vuong [Miếu lịch đại đế vương] ati meedogun ati marun jọsin ni Thai mieu [Thái miếu] ati Awọn mieu [Thu miếu] ti awọn Nguyen [Nguyen] Idile.

    Ni ọdun 20 ti Minh Mang's [Minh Mung] ijọba (1839), ẹjọ ọba ti pase lẹbẹ steles steit mẹta lati wa ni gbe kalẹ ni iwaju agbala ti Tẹmpili ti awọn ọna ogun fun mẹwa awọn ilana ogun ti ologun. Lori awọn stees ni a kọ orukọ wọn, awọn ilu, awọn akọle, ati awọn ọrẹ lọwọ lakoko ijọba rẹ Gia Gigun [Gia Gigun] ati Minh Mang [Minh Mung]. Wọn wa: Truong Minh Giang [Trương Minh Giảng] (Gia Dinh [Gia Đšh]), Pham Huu Tam [Phạm Hữu Tâm] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Ta Quang Cu [Tạ Quang Cự] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Nguyen Xuan [Nguyễn Xuân] (Thanh Hoa [Thanh Hoá]), Pham Van Dien [Phạm Văn Điển] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Phan Van Thuy [Phan Văn Thủỵ] (Quang Nam [Quảng Nam]), Mai Kong Ngon [Mai Công Ngón] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Le Van Duc [Lẹ Văn Đức] (Vinh Gigun [Vĩnh Long]), Tran Van Tri [Tần Văn Trí] (Gia Dinh [Gia Đšh]), Ati Bat Naa Naa [Tôn Thất Bạt] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]). Ni ọdun 1854, ti o fi ẹsun “premeditation” ninu Iyika ti Ilu Hong Bao [Hồng Bảo] (arakunrin Tu Duc [Tự Đức]), orukọ ti Bat Naa Naa [Tôn Thất Bật] kuro ninu stele.

    labẹ Tu Duc's [Tự Đức] ijọba, awọn ste meji meji miiran ti a ṣeto fun tien si vo [tiến sĩ võ] (awọn dokita ti awọn ọna ogun), awọn ọga ti o kọja awọn ayeye ti ologun ona mẹta: ni Odun ti Efon (1865), Ọdun ti Dragoni (1868), ati Ọdun Ẹjo (1869). Wọn wa: Vo Van Duc [Võ Văn Đức] (Quang Nam [Quảng Nam]), Vo Van Luong [Võ Văn Lương] (Quang Tri [Quảng Tree]), Van Van [Van Vân] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Pham Hoc [Phạm Học] (Quang Nam [Quảng Nam]), Nguyen Van Tu [Nguyễn Văn Tứ] (Binh Dinh [Bình Đšh]), Duong Viet Thieu [Dương Việt Thiệu] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Ṣe Van Kiet [Văn Kiệt] (Quang Tri [Quảng Tree]), Dang Duc Tuan [Đứng Đức Tuấn] (Binh Dinh [Bình Đšh]), Tran Van Hien [Tún Văn Hiển] (Thua Thien Hue [Thừa Thiên Huế]), Ati Le Van Truc  [O Lê Văn Trực] (Quang Binh [Quảng Bình])¹

    Sibẹsibẹ, lakoko ifọwọsi osise, Minh Mang [Minh Mung] ṣafikun diẹ ninu awọn igbelewọn: Ni akọkọ, eniyan naa gbọdọ ti ni awọn itọsi imudaniloju, o le ṣeto apẹẹrẹ fun awọn iran atẹle. Nitori awọn iṣedede, diẹ ninu awọn eniyan ni a yọ kuro lati atokọ naa, pẹlu Ly Thuong Kiet [Lý Thường Kiệt],, ta ni eunuch (?)

    Tran Nhat Duat [Tún Nhật Duật], Ounjẹ Dinh [Ệinh Liệt], Hoang Dinh Ai [Hoành Đình Ái] ni a rii nikan bi awọn olori ologun lori awọn oju ogun. Yato si, awọn ami-ilẹ diẹ tun wa ninu awọn Nguyen [Nguyen] Idile idile nikan ni a gba bi awọn oludamọran ẹhin. Ton Pe Thuan [Tôn Thất Thuần] jẹ iwuẹ vo nikan, kii ṣe lio cao. Nguyen Hoang Duc's [Nguyen Hoang Duc] talenti ko je o lapẹẹrẹ.

     Níkẹyìn, Minh Mang [Minh Mung] ti a fọwọsi fun awọn ọranyan mẹfa lati sin ni Nha giai vu ta huu [giải vũ tả hữu] (ile osi ati ile otun). Tran Quoc Tuan [Tún Quốc Tuấn] ati Le Khoi [Le Khoi] jẹ awọn gbogboogbogbogbogbogbogbo olokiki lati ilana ijọba ti tẹlẹ. Atokọ ti a fọwọsi tun jẹ Nguyen Huu Dat [Nguyễn Hữu Đạt] ati Nguyen Huu Truong [Nguyễn Hữu Trương] ti o jẹ awọn alagbogbo olokiki lakoko Nguyen [Nguyen] Idile.

     Lati ṣe abojuto Ile-Ọlọrun ti awọn ọna nipa ogun, awọn alagbada mọkanlelogun ni awọn idile ti o wa nitosi ti n tọju itọju isin lododun ni igba meji ni orisun omi. Awọn iṣẹ isin meji ni wọn ṣe lẹsẹkẹsẹ lẹhin ijọsin ti Lich dai de vuong [Lich đại đế vương]. Awọn ipese ẹyẹ fun awọn iṣẹ isin oriṣa pẹlu efon kan, ewurẹ kan, awọn ẹlẹdẹ meji, ati awọn atẹ eso marun ti iresi alalepo.

… Tẹsiwaju…

BAN TU THU
12/2019

AKIYESI:
◊ Aworan - orisun: vn.360plus.yahoo.com

WO MỌṢẸ:
'  IWE LATI ẸRỌ ati AGBARA TI AGBARA TI VIETNAM - Apá 1
'  IWE LATI ẸRỌ ati AGBARA TI AGBARA TI VIETNAM - Apá 2
'  IWE LATI ẸRỌ ati AGBARA TI AGBARA TI VIETNAM - Apá 3